## نارضایتی مراجع تقلید از رویکرد حاکمیت در قبال حجاب
در حالی که خبر دیدار رئیس جمهور با مراجع تقلید چندان مورد توجه رسانه ها قرار نگرفت و در اخبار حمله قریب الوقوع ایران به اسرائیل گم شده بود، اظهارات آیت الله مکارم شیرازی درباره حجاب اجباری در دیدار با مسعود پزشکیان به عنوان مهمترین خبر این دیدارها مورد توجه قرار گرفت. بخش هایی از این دیدار که در رسانه های حاکمیتی سانسور شده بود نشان می دهد که آیت الله مکارم شیرازی در سخنانی خطاب به رئیس جمهور بر غیر عملی و غیراجتماعی بودن حجاب اجباری تاکید کرده و خواستار حل این مسئله به صورت عادلانه شده اند.
این اظهارات از زبان یک مرجع تقلید و عضو جامعه مدرسین حوزه علمیه قم ، نشان از نگرانی بخش سنتی حوزه از رویکرد حاکمیت در مقابله با بی حجابی دارد. آیت الله جوادی آملی، از دیگر اعضای جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، نیز پیشتر در واکنش به نامه های مردم درباره حجاب و عفاف گفته بود که “بر فرض با فشار انسان این روسری را یک قدری جلو بیاورد، این که عفاف و حجاب نیست” و “آشفته بازار مساله حجاب و عفاف با سرنیزه حل نمی شود.”
آیت الله سید محمد علی ایازی، مدرس حوزه علمیه قم و عضو شورای مرکزی مجمع مدرسین و محققین حوزه علمیه، در این خصوص می گوید که مراجع تقلید قم همگی از آنچه تحت عنوان گشت ارشاد در جریان بوده ناراضی بودند و سالها پیش مراجع تقلید نجف نیز نسبت به موضوع حجاب اجباری اعتراض کرده بودند.
به گفته آیت الله ایازی، مراجع قم گشت ارشاد را فراقانونی و بدون مبنا در فقه اسلامی می دانند و “این که یک نامحرم به یک زن برای حجابش متعرض شود، قابل قبول نیست. دست زدن به نامحرم فعل حرام است. هیچ فقیهی به چنین رویکردی قائل نبوده است؛ بنابراین گشتهای ارشاد، که خوشبختانه الان دیگر شاهدش نیستیم و نظام هم به این نتیجه رسیده که این رویکرد بسیار زیان آور بوده، مورد قبول مراجع نبود.”
وی در خصوص نظر مراجع در خصوص وضع قوانین تنبیهی مرتبط با حجاب نیز می گوید “اینکه قوانینی به شکل تنبیهی وضع شود هم مشکل جدی دارد. مراجع می گویند اگر مساله حجاب یک مسئولیت شرعی است، قوانین تنبیهی افراد را منضبط و به سمت قانون تشویق نمی کند. مسائل دینی، امر فرهنگی است و مسائل فرهنگی راه حلهای خاص خودش را می طلبد.”
آیت الله ایازی با اشاره به نظر امام خمینی در مورد امر به معروف و نهی از منکر می گوید: “مرحوم امام در بخش نهی از منکر متعرض شدند و گفتند اگر یک نهی از منکر، منجر به نفرت پراکنی شود و نفرت ایجاد کند، آن فعل نه تنها واجب نیست بلکه حرام می شود.”
او همچنین به نگرانی بخش سنتی حوزه اشاره کرده و می گوید: “بخش سنتی حوزه علمیه نگران نوعی ولنگاری در جامعه است. درباره حجاب هم دو نظر وجود دارد؛ یک نظر می گوید حجاب یک امر دینی انتخابی است. یک نظر می گوید یک امر دینی است که حکومت نسبت به آن مسئولیت و وظیفه دارد.”
این پژوهشگر دینی در ادامه می گوید: “کسانی که نظر دوم را دارند باید توجه کنند حکومت چه کاری باید بکند که به نتیجه اجتماعی مطلوب برسد؟ آیا روشهایی که در گذشته برای تحقق این واجب دینی انجام شده، مفید و موثر بوده یا منجر به تشدید عدم اجرای آن شده است؟”
آیت الله ایازی با تاکید بر بی فایده بودن برخورد حاکمیت با مساله حجاب می گوید: “از نظر ما برخورد حاکمیت با مساله حجاب بی فایده بوده، اما افرادی که قائل به مسئولیت حاکمیتند، کاری به این وجه ماجرا ندارند. بعضی ها به روی خودشان نمی آورند؛ مثل ماجرای فیلترینگ. برای این افراد، این یک پز و شعار دینداری است. این طیف می خواهند بگویند ما طرفدار ارزشهای دین هستیم.”
وی دیدگاه اول که حجاب را یک امر دینی شخصی می داند، مختص جریان نواندیش دینی خوانده و می گوید: “حجاب، حق انتخاب افراد است. اگر خیلی علاقه مند به اجرای آن هستید، باید از راهکارهای فرهنگی استفاده کنید.”
آیت الله ایازی با اشاره به دیدار ده سال پیش عده ای از مدرسان حوزه علمیه قم با مراجع نجف می گوید: “ده سال پیش یکی از شخصیتها به ملاقات مراجع نجف رفته بودند. آن ها گفته بودند این کاری که شما می کنید (حجاب اجباری) غلط است. در عراق این کار را نکردند و وضعیت حجاب به مراتب بهتر از ایران است.”
او با اشاره به صحبتهای اخیر آیت الله مکارم شیرازی درباره غیرصحیح و غیرعملی بودن حجاب اجباری می گوید: “آیت الله مکارم هم به همین نتیجه رسیده که طرحهایی که در مجلس به تصویب می رسد، جز این که هزینه های دولت را افزایش دهد، نتیجه ای نمی دهد.”
آیت الله ایازی در پایان می گوید که “امروز مجلس می گوید ما دخالت مستقیم نمی کنیم و از طریق دوربین، افراد بی حجاب را جریمه میکنیم؛ ولی همین کار هم مورد تایید نیست، چون یک فساد مالی ایجاد می کند و دارای اشکال است.”
