بانک مرکزی با راهاندازی سامانهای جامع برای معاملات ارزی، گامی اساسی در شفافسازی و نظارت بر بازار ارز برداشته است. از سوم آذرماه، معاملات بازار ارز تجاری در بستر مرکز مبادله ارز و طلای ایران آغاز شده و پس از یک ماه، الزامی میشود. این سامانه، با هدف تسهیل تامین ارز و ساماندهی معاملات ارزی طراحی شده است. صادرکنندگان، به ویژه آنهایی که از سامانه نیما استفاده نمیکنند، موظف به عرضه ارز خود در این سامانه جدید هستند.
این سیستم، با مکانیزم حراج و کشف قیمت نقدی، به تدریج معاملات ارزی کشور را به سمت تالار مبادله ارز توافقی هدایت میکند. سامانه طراحی شده، یک بستر کامل معاملاتی است که فرآیندهای پیش از معامله، تطبیق سفارشات و پس از معامله را پوشش میدهد و با سایر سامانهها از طریق وبسرویس ارتباط دارد. تایید بانک مرکزی بر قابلیتهای فنی و انعطافپذیری این سامانه، نشان از تفاوتهای اساسی آن با سامانه نیما دارد.
در این سامانه، ابتدا صادرکنندگان و واردکنندگانی که مشمول عرضه و تقاضا در نیما نیستند (اشخاص حقیقی و حقوقی خارج از سامانه نیما)، سفارشات خود را به بانک ارائه میکنند و سپس بهصورت مستقیم در سامانه ثبت میکنند. سامانه، پس از تایید وجود ارز توسط بانک و واریز ریال معادل توسط واردکننده به حساب معاملاتی مرکز، ریسک طرف مقابل را به حداقل میرساند.
هدف نهایی، ایجاد یک نظام پرداخت رسمی ارز است. این سامانه به بانک مرکزی امکان نظارت بر تمامی معاملات و شناسایی صادرکنندگان و واردکنندگان را میدهد. با این سامانه، نقش واسطهگری بانکها به حداقل رسیده و شفافیت در معاملات ارزی بهطور قابلتوجهی افزایش مییابد. پیش از این، مشخص نبود که صادرکنندگان خرد ارز خود را به چه کسانی ارائه میدهند و یا واردکنندگان از چه کسانی ارز مورد نیاز خود را تهیه میکنند. این سامانه، این ابهامات را برطرف کرده و به ایجاد یک بازار ارزی کارآمد و منظم کمک میکند. این اقدام، گامی بزرگ در جهت ساماندهی بازار ارز و جلوگیری از فعالیتهای غیرقانونی است.