یک فعال در حوزه گردشگری، معماری، شهرسازی و فرهنگ استان همدان معتقد است که تبدیل شدن همدان به یک مقصد جذاب برای گردشگران یا صرفا یک مسیر عبوری، کاملا به تصمیم و رویکرد مدیران این استان بستگی دارد.
محمدرضا عراقچیان در نشست تخصصی “همدان مقصد گردشگری” که توسط کانون گردشگری سازمان دانشجویان جهاد دانشگاهی همدان برگزار شد، با اشاره به پیشینه تاریخی و تمدنی این شهر اظهار داشت: همدان با این قدمت و سابقه دیرین، اکنون با این پرسش روبرو است که آیا باید یک مقصد گردشگری باشد یا تنها یک معبر برای عبور مسافران؟ پاسخ این سوال در گرو تصمیم مدیران است. اگر آن‌ها بخواهند، همدان می‌تواند یک مقصد واقعی باشد و در غیر این صورت، به مکانی برای گذر موقت گردشگران تبدیل خواهد شد.
وی با تاکید بر ضرورت نهادینه شدن فرهنگ گردشگری در جامعه، ادامه داد: نخستین و ساده‌ترین گام در توسعه گردشگری، آموزش این حوزه به مدیران و عموم مردم است. آموزش در صنعت گردشگری بیشتر جنبه تجربی دارد تا آکادمیک.
عراقچیان تصریح کرد: گردشگری دارای مبانی نظری است که در کتب موجود است، اما مبانی دیگری نیز بر اساس فرهنگ، جامعه‌شناسی، روانشناسی، هنر و تاریخ تمدن تعریف می‌شود.
این استاد دانشگاه با تاکید بر اهمیت انتقال تجربه و مدیریت دانش در حوزه گردشگری برای مدیران، گفت: یک مدیر ارشد باید به اهمیت گردشگری اعتقاد داشته باشد و برای حل مشکلات این حوزه، ابتدا باید مسائل اعتقادی مرتبط با آن را حل کنیم.
وی با طرح این سوال که آیا گردشگری و ملی‌گرایی بخشی از دیانت ما محسوب می‌شوند یا خیر، خاطرنشان کرد: این موضوع یک چالش فرهنگی در کشور ماست و هر مدیری که در راس میراث فرهنگی قرار می‌گیرد، باید این مسئله را در جامعه دینی حل کند.
عدم تشکیل شورای راهبردی استان پس از ثبت جهانی هگمتانه
عراقچیان با ابراز تاسف از عدم تشکیل شورای راهبردی استان پس از ثبت جهانی هگمتانه، تاکید کرد: در حالی که برگزاری این شورا باید یکی از اولویت‌های اصلی استان باشد، متاسفانه این امر محقق نشده است.
این فعال حوزه گردشگری با اشاره به مشکلات موجود در حوزه گردشگری در افکار عمومی و بین مردم، تصریح کرد: اگر سیاست‌گذاران درست عمل کنند، می‌توانند برای حوزه افکار عمومی نیز برنامه‌ریزی داشته باشند و شورای راهبری در این زمینه نقش بسزایی خواهد داشت.
لزوم برندسازی برای جاذبه‌های گردشگری همدان
عراقچیان با بیان اینکه سمنوی همدان ظرفیت تبدیل شدن به یک برند ملی را دارد، خاطرنشان کرد: در حوزه برندینگ، ما نیازمند یک سیاست‌گذاری در زمینه میراث هستیم که باید به بخش خصوصی واگذار شود.
وی با اشاره به ضعف بخش خصوصی در حوزه گردشگری همدان، از جمله تورگردان‌ها و دفاتر آژانس‌های مسافرتی، افزود: در حوزه گردشگری، می‌توان با خلاقیت برخی موارد را به برند تبدیل کرد.
نقش برندسازی در رونق گردشگری همدان
عراقچیان با تاکید بر لزوم برندسازی برای رونق گردشگری استان همدان، ادامه داد: امروزه اسب‌سواری ممکن است جذابیت چندانی برای گردشگران نداشته باشد، اما می‌توان با برندسازی این تفریح در اطراف دشت علیصدر، به رونق گردشگری غار علیصدر کمک شایانی کرد و گردشگران بیشتری را جذب نمود.
وی با اشاره به اینکه دیزی به برند شهر لالجین تبدیل شده است، تصریح کرد: ملایر نیز به خوبی در مسیر برندسازی برای شهرستان خود گام برمی‌دارد.
عراقچیان با انتقاد از عدم توجه مسئولان همدان به برندسازی، اظهار داشت: چرا وقتی می‌خواهیم منوی متنوع آبگوشت را ببینیم و انتخاب کنیم، باید به رستوران‌های تهران برویم؟ چرا نباید چنین منوها و لیست‌های غذایی در رستوران‌های همدان وجود داشته باشد؟ این موارد نمونه‌هایی از مشکلات و آسیب‌های موجود در حوزه گردشگری ماست که باید به رفع آن‌ها توجه ویژه‌ای شود.
این فعال گردشگری با انتقاد از استفاده از محصولات سایر شهرها در جلسات استان، گفت: با یک اقدام فرهنگی می‌توان ادارات مختلف استان را متقاعد کرد که از سوغات و تولیدات استان استفاده کنند و شخصا نیز این حرکت را آغاز کرده‌ام.
نبود مدیر مستقل در حوزه گردشگری همدان
عراقچیان با تاکید بر اینکه همدان فاقد مدیر مستقل در حوزه گردشگری است، گفت: برای تبدیل شدن همدان به یک مقصد گردشگری، تمامی مدیران استان در حوزه‌های مختلف باید استقلال عمل داشته و دارای سیاست‌گذاری مشخص باشند و پس از آن، بخش خصوصی باید فورا وارد فاز اجرایی شود و نباید میراث فرهنگی در این بخش دخالت کند.
وی با اشاره به تغییر ساختار میراث فرهنگی و ادغام سازمان‌های گردشگری و صنایع دستی با آن، تصریح کرد: سازمان میراث فرهنگی همواره شاهد حضور افراد با دیدگاه‌ها و نگرش‌های مختلف در سطوح مدیریتی خود بوده است.
این استاد دانشگاه با بیان اینکه برخی از مدیران پیشین این سازمان اعتقاد به توسعه اقتصادی از طریق میراث فرهنگی داشتند و برخی دیگر دیدگاه‌های متفاوتی داشتند، خاطرنشان کرد: در یک پروژه تحقیقاتی با عنوان «نگاه محققین و مستشرقین و ایرانی‌ها به میراث فرهنگی»، ۱۸ دیدگاه مختلف از جمله نگاه اقتصادی، موزه‌ای و تجربه‌گرا را شناسایی کردم که این نتیجه حاصل مطالعه و خلاصه‌نویسی حدود ۱۲۰ کتاب فارسی و انگلیسی بود، بدون هیچگونه دخل و تصرف یا اظهارنظر شخصی.
وی بیان کرد: سازمان میراث فرهنگی از افراد با تفکرات گوناگون تشکیل شده است که هر یک با دیدگاه‌های متفاوتی در زمینه‌های صنایع دستی، صنعت و معدن و غیره به این سازمان آمده‌اند.
لزوم ایجاد کاربری‌های به‌روز برای آثار باستانی
عراقچیان با اشاره به تغییر رویکرد نسبت به آثار باستانی، ادامه داد: سازمان میراث فرهنگی در گذشته صرفا به حفاظت از آثار باستانی می‌پرداخت، در حالی که امروزه دیدگاه‌های اجتماعی جدیدی در رابطه با حفظ این آثار وجود دارد.
این فعال گردشگری تصریح کرد: در دیدگاه‌های اجتماعی نوین، اعتقاد بر این است که عدم مرمت و عدم استفاده بهینه از آثار باستانی منجر به نابودی آن‌ها خواهد شد.
عراقچیان با تاکید بر لزوم بها دادن به آثار باستانی و ایجاد کاربری‌های به‌روز برای آن‌ها از منظر اجتماعی، افزود: با نگاهی به عملکرد ۲۰ سال اخیر میراث فرهنگی، متوجه خواهیم شد که این سازمان یکی از سیاسی‌ترین وزارتخانه‌های کشور بوده است.
وی در پایان بیان کرد: با وجود چنین شرایطی و تنوع دیدگاه‌ها در سازمان میراث فرهنگی، ارائه یک تعریف جامع و درست از این وزارتخانه و حوزه گردشگری امری دشوار خواهد بود.
اخبار روز جهان را در مجله تدبیرگران بخوانید