## تحول دیجیتال و آیندهی بازار کار ایران: فرصت یا تهدید؟
جهان کار در حال گذار به دورهای جدید است؛ دورهای که هوش مصنوعی و فناوریهای نوظهور نقش محوری در آن ایفا میکنند. این تحولات، هم فرصتهای بینظیری ایجاد کرده و هم چالشهای جدی را پیش روی نیروی کار قرار دادهاند. آیا هوش مصنوعی قرار است میلیونها شغل را از بین ببرد یا آیندهای روشنتر را برای بازار کار رقم بزند؟
گزارشهای اخیر نشان میدهند که اتوماسیون و هوش مصنوعی به سرعت در حال تغییر ساختار مشاغل هستند. بسیاری از مشاغل سنتی و تکراری به تدریج با سیستمهای هوشمند جایگزین میشوند. این موضوع، اگرچه به نظر تهدیدآمیز میرسد، اما زمینه را برای ظهور مشاغل جدید و تخصصیتر فراهم میکند. بر اساس پیشبینیها، در حالی که برخی از مشاغل از بین میروند، مشاغل جدیدی با نیاز به مهارتهای تخصصی و فنی ایجاد خواهند شد.
چهار فناوری کلیدی – هوش مصنوعی، رباتیک، چاپ سهبعدی و اینترنت اشیا – در حال شکل دادن به آیندهی بازار کار هستند. این فناوریها با اتوماسیون فرایندها، بهرهوری را افزایش داده و نیاز به نیروی کار سنتی را کاهش میدهند. اما این به معنای بیکاری گسترده نیست. در عوض، نیروی کار باید خود را با این تحولات وفق دهد و مهارتهای جدید کسب کند.
دکتر فرهاد رضایی، کارشناس اقتصاد دیجیتال، معتقد است که موفقیت در این دوران گذار به دو عامل کلیدی بستگی دارد: اول، به روز رسانی مهارتهای نیروی کار فعلی از طریق آموزشهای تخصصی و برنامههای بازآموزی. دوم، تدوین و اجرای سیاستهای کلان در زمینهی توسعهی فناوریهای بومی و استفادهی بهینه از دادهها. باید از تبدیل شدن کشور به یک مصرفکنندهی صرف فناوری جلوگیری کرد و در تولید و توسعهی فناوریهای پیشرفته سرمایهگذاری کرد.
در حال حاضر، بخش قابل توجهی از نیروی کار ایران فاقد مهارتهای لازم برای رقابت در بازار کار جدید است. این چالش با آموزشهای هدفمند و سرمایهگذاری در آموزش عالی و فنی حرفهای قابل حل است. باید بر آموزش مهارتهای مرتبط با فناوریهای نوین مانند برنامهنویسی، تحلیل داده و هوش مصنوعی تمرکز کرد.
فناوریهای جدید نه تنها مشاغل تکراری را تحت تاثیر قرار میدهند، بلکه فرصتهای جدیدی را نیز در حوزههای مختلف از جمله طراحی الگوریتم، امنیت سایبری و مدیریت دادههای بزرگ خلق میکنند. تغییرات پیش رو اجتنابناپذیر است. انطباق با این تغییرات و سرمایهگذاری در آموزش و توسعهی نیروی کار متخصص، کلید موفقیت ایران در عصر دیجیتال است. آیندهی بازار کار، متعلق به افرادی است که خود را با این تحولات همراه کنند و مهارتهای مورد نیاز را کسب نمایند.