بحران مقاومت میکروبی و بازگشت به دوران پیشا‌آنتی‌بیوتیک
پیدایش آنتی‌بیوتیک‌ها نقطه عطفی در تاریخ پزشکی بود که مرگ‌ومیر ناشی از بیماری‌های عفونی را به‌طور چشمگیری کاهش داد. اما مصرف بی‌رویه و نادرست این داروها در انسان، دام و کشاورزی، پدیده‌ای به نام مقاومت میکروبی را رقم زده است؛ بحرانی که امروز به‌عنوان یکی از بزرگ‌ترین تهدیدهای سلامت عمومی شناخته میشود و در صورت تداوم، می‌تواند جهان را به دوران پیش از کشف آنتی‌بیوتیک‌ها بازگرداند.
فشارهای اقتصادی و اجتماعی ناشی از مقاومت میکروبی
مقاومت میکروبی تنها یک تهدید پزشکی نیست، بلکه بار اقتصادی و اجتماعی سنگینی نیز بر دوش نظام‌های سلامت می‌گذارد. افزایش هزینه‌های درمانی، طولانی‌تر شدن دوره بستری بیماران و کاهش بهره‌وری نیروی کار از جمله پیامدهای مستقیم این بحران است.
سیاست‌گذاری جهانی برای مقابله با مقاومت میکروبی
کارشناسان تأکید می‌کنند که مقابله با مقاومت میکروبی نیازمند سیاست‌گذاری یکپارچه و هماهنگ در سطح ملی و بین‌المللی است. تجربه کشورهای موفق نشان می‌دهد که مجموعه‌ای از اقدامات کلیدی می‌تواند روند گسترش این بحران را کنترل کند، از جمله:
- پایش و مراقبت مستمر از الگوهای مقاومت میکروبی
- تدوین گایدلاین‌های ملی و راهنماهای بالینی برای تجویز منطقی آنتی‌بیوتیک‌ها
نقش آموزش و آگاهی عمومی در کاهش مقاومت میکروبی
یکی از عوامل اصلی در تداوم مصرف بی‌رویه آنتی‌بیوتیک‌ها، آگاهی پایین جامعه و دسترسی آسان به داروهای بدون نسخه است. بسیاری از بیماران حتی برای بیماری‌های ساده مانند سرماخوردگی، به مصرف خودسرانه آنتی‌بیوتیک روی می‌آورند. ارتقای سواد دارویی مردم، اطلاع‌رسانی رسانه‌ها و آموزش در مدارس و دانشگاه‌ها می‌تواند نقش مهمی در کاهش این روند ایفا کند.
همکاری بین‌بخشی برای مدیریت بحران
مقابله با مقاومت میکروبی تنها وظیفه نظام سلامت نیست. بخش‌های کشاورزی، دامپزشکی، آموزش و رسانه نیز باید در این مسیر نقش‌آفرینی کنند. ایجاد نظام‌های نظارتی یکپارچه، تقویت آزمایشگاه‌ها برای تشخیص دقیق‌تر مقاومت دارویی و حمایت از پژوهش‌های نوین در حوزه داروهای جدید از دیگر اقدامات ضروری در این زمینه است.
جمع‌بندی
مقاومت میکروبی امروز به‌عنوان یک چالش جهانی، سلامت بشر و دستاوردهای چند دهه پیشرفت علمی را تهدید می‌کند. تنها با اتخاذ سیاست‌های جامع، همکاری بین‌بخشی و مشارکت فعال جامعه می‌توان از بازگشت به دوران پرخطر پیشا‌آنتی‌بیوتیک جلوگیری کرد. استمرار این اقدامات، تضمین‌کننده حفظ سلامت عمومی و آینده‌ای ایمن‌تر برای نسل‌های بعد خواهد بود.
علی رستگار، دانش‌آموخته رشته خبرنگاری سیاسی – اقتصادی از دانشکده خبر است. او فعالیت حرفه‌ای خود را در عرصه رسانه از سال ۱۳۸۹ به طور رسمی آغاز کرد و در طول سال‌ها با چندین خبرگزاری و نشریه همکاری داشته است.