در شرایطی که کلان‌شهر تهران بار دیگر با وضعیت قرمز آلودگی هوا دست و پنجه نرم می‌کند، شرکت کنترل کیفیت هوای تهران اعلام کرد که شاخص کیفیت هوا به ۱۵۹ رسیده و این میزان هوا را برای تمامی گروه‌های جامعه در وضعیت «ناسالم» قرار داده است. این شرایط نگران‌کننده در حالی است که پایتخت‌نشینان از ابتدای سال جاری تاکنون شاهد ۱۲۲ روز هوای ناسالم بوده‌اند که زنگ خطری جدی برای سلامت عمومی محسوب می‌شود.
جزئیات وضعیت کنونی آلودگی هوا در تهران
بر اساس جدیدترین گزارش شرکت کنترل کیفیت هوای تهران، روز جمعه گذشته نیز میانگین شاخص کیفیت هوا در پایتخت عدد ۱۵۲ را نشان می‌داد که از شرایط ناسالم برای تمامی افراد خبر می‌داد. این روند صعودی و نگران‌کننده آلودگی هوا، شهروندان را با چالش‌های جدی سلامت مواجه ساخته است. وضعیت قرمز نشان‌دهنده آن است که حتی افراد سالم نیز در معرض خطر ابتلا به مشکلات تنفسی و قلبی قرار دارند و توصیه می‌شود تا حد امکان از فعالیت‌های سنگین در فضای باز خودداری کنند. افزایش غلظت ذرات معلق کمتر از ۲.۵ میکرون که عامل اصلی این سطح از آلودگی محسوب می‌شوند، هوای پایتخت را به شدت تحت تأثیر قرار داده است.
شمارش معکوس روزهای ناسالم؛ آمار بی‌سابقه آلودگی هوا در پایتخت
آمار منتشر شده از ابتدای سال جاری، عمق بحران آلودگی هوا در تهران را به خوبی نمایان می‌سازد. از مجموع روزهای گذشته، تنها ۶ روز هوای پاک به ثبت رسیده است. در مقابل، ۱۲۳ روز هوای قابل قبول، ۱۰۶ روز هوای آلوده برای گروه‌های حساس، ۱۴ روز هوای آلوده برای همه افراد جامعه، ۲ روز هوای بسیار ناسالم و ۲ روز نیز هوای خطرناک تجربه شده است. مجموع این روزهای ناسالم و خطرناک، رقم تکان‌دهنده ۱۲۲ روز را برای پایتخت رقم می‌زند که نشان‌دهنده تداوم معضل آلودگی هوا در سال‌های اخیر و نیاز مبرم به راهکارهای اساسی است. این آمار نشان می‌دهد که ساکنان تهران در بخش قابل توجهی از سال در معرض هوای ناسالم قرار داشته‌اند.
پیامدهای بهداشتی و زیست‌محیطی آلودگی هوا
قرار گرفتن طولانی‌مدت در معرض آلودگی هوا، به‌ویژه ذرات معلق، عواقب جدی بر سلامت افراد دارد. این ذرات میکروسکوپی می‌توانند به عمق ریه‌ها نفوذ کرده و منجر به تشدید بیماری‌های تنفسی مانند آسم، برونشیت و عفونت‌های ریوی شوند. همچنین، تحقیقات متعدد ارتباط مستقیمی بین آلودگی هوا و افزایش خطر بیماری‌های قلبی-عروقی، سکته مغزی، و حتی برخی سرطان‌ها را نشان داده است. گروه‌های آسیب‌پذیر شامل کودکان، سالمندان، زنان باردار و افراد دارای بیماری‌های زمینه‌ای، بیش از سایرین در معرض خطر قرار دارند. علاوه بر سلامت انسان، آلودگی هوا اثرات مخربی بر محیط زیست، از جمله اسیدی شدن باران‌ها، آسیب به پوشش گیاهی و کاهش دید دارد که چرخه طبیعی اکوسیستم را مختل می‌کند.
راهکارهای مقابله با آلودگی هوا؛ چالش‌ها و چشم‌اندازها
با توجه به تکرار بحران آلودگی هوا در تهران، اتخاذ تدابیر مؤثر و پایدار بیش از پیش ضروری به نظر می‌رسد. کارشناسان و مسئولان بر لزوم همکاری بین‌بخشی برای حل این معضل تاکید دارند. برخی از راهکارهای مهم در این زمینه عبارتند از:
توسعه حمل و نقل عمومی: سرمایه‌گذاری گسترده در مترو، اتوبوس‌های برقی و سامانه‌های حمل و نقل پاک برای کاهش اتکا به خودروهای شخصی و سفرهای غیرضروری.
نوسازی ناوگان خودرویی و صنعتی: جایگزینی خودروهای فرسوده و الزام صنایع به استفاده از فیلترها و تکنولوژی‌های کاهنده آلایندگی با استانداردهای روز دنیا.
مدیریت ترافیک شهری: اعمال محدودیت‌های ترافیکی مؤثرتر و هوشمندتر، و توسعه زیرساخت‌های دوچرخه‌سواری و پیاده‌روی.
کنترل منابع ثابت آلاینده: نظارت دقیق بر کارخانه‌ها، نیروگاه‌ها و واحدهای صنعتی اطراف تهران و جلوگیری از مازوت‌سوزی در فصول سرد.
افزایش فضای سبز: کاشت درخت و توسعه پارک‌ها به عنوان ریه‌های شهر برای جذب آلاینده‌ها و تولید اکسیژن.
تغییر الگوی مصرف سوخت و فرهنگ‌سازی در جهت استفاده از انرژی‌های پاک نیز می‌تواند در بلندمدت به بهبود کیفیت هوای تهران کمک شایانی کند و از تشدید این بحران جلوگیری نماید. اجرای مستمر و جدی این راهکارها در کنار آگاهی‌بخشی عمومی، می‌تواند به سوی آینده‌ای با هوای پاک برای پایتخت گام بردارد.
مطالب مرتبط
- آلودگی هوای تبریز در وضعیت قرمز؛ وارونگی دما نفس شهروندان را به شماره انداخته است
- آماری نگران‌کننده از آلودگی هوای تهران؛ پایتخت تنها شش روز هوای پاک را تجربه کرد
- هواشناسی از پایداری وضعیت جوی مازندران در هفته آتی خبر داد
- آمادگی کامل راهداری کردستان برای تضمین تردد ایمن در محورهای مواصلاتی در فصل سرما
علی رستگار، دانش‌آموخته رشته خبرنگاری سیاسی – اقتصادی از دانشکده خبر است. او فعالیت حرفه‌ای خود را در عرصه رسانه از سال ۱۳۸۹ به طور رسمی آغاز کرد و در طول سال‌ها با چندین خبرگزاری و نشریه همکاری داشته است.