رئیس پلیس راهور فراجا اعلام کرد که افزایش اخیر جریمه‌های رانندگی نتوانسته است بازدارندگی لازم را در مقابل تخلفات رانندگی ایجاد کند و زیر بار تورم شدید، عملاً بی‌اثر مانده است. سردار سیدتیمور حسینی با اشاره به عدم تناسب نرخ جریمه‌ها با شرایط اقتصادی کنونی، بر لزوم بازنگری جدی در سیاست‌های اعمال قانون تأکید کرد.
[
]
چالش بی‌اثر شدن جریمه‌های رانندگی زیر سایه تورم
سردار حسینی در گفت‌وگو با خبرگزاری مهر توضیح داد که با وجود مصوب شدن افزایش جریمه‌های رانندگی، خروجی نهایی این طرح تفاوت فاحشی با پیشنهاد اولیه پلیس برای ایجاد بازدارندگی مؤثر داشته است. وی تأکید کرد که در فرآیند تصمیم‌گیری، ارقام پیشنهادی پلیس «به‌شدت تعدیل» شدند. این تعدیل، به همراه تورم فزاینده طی یک سال و نیم گذشته، باعث شده که همان افزایش اندک نیز عملاً کارایی خود را از دست بدهد و در اصلاح رفتار رانندگان متخلف ناموفق باشد. این وضعیت، معضل بزرگی در کنترل تخلفات رانندگی ایجاد کرده است.
راهکارهای پلیس راهور برای افزایش بازدارندگی تخلفات رانندگی
رئیس پلیس راهور فراجا برای حل این معضل، دو اقدام کلیدی را ضروری دانست:
افزایش معنادار نرخ جریمه‌ها: جریمه‌های رانندگی باید به حدی افزایش یابد که متخلف پیش از ارتکاب تخلف، محاسبه هزینه-فایده انجام داده و به این نتیجه برسد که انجام تخلف به هیچ وجه مقرون به صرفه نیست. این نرخ باید بازتابی از آسیب‌های اجتماعی و اقتصادی ناشی از تخلفات رانندگی باشد.
قطعیت و حتمیت مجازات: مسئله تنها میزان جریمه نیست، بلکه احتمال واقعی جریمه شدن فرد متخلف نیز اهمیت بسزایی دارد. سردار حسینی هشدار داد که این احتمال در حال حاضر بسیار پایین است و باید به طور چشمگیری افزایش یابد. در واقع، حتی با وجود جریمه‌های رانندگی بالا، اگر احتمال برخورد و اعمال قانون کم باشد، تأثیر بازدارندگی آن به حداقل می‌رسد.
ریشه‌های معضل بی‌اثر بودن جریمه‌های رانندگی و چشم‌انداز اصلاح رفتار
بی‌اثری جریمه‌های رانندگی در کنترل تخلفات رانندگی را می‌توان از چندین زاویه بررسی کرد. از منظر اقتصادی، تورم مزمن و کاهش قدرت خرید پول، ارزش واقعی جریمه‌ها را به سرعت تقلیل می‌دهد. مبلغی که در گذشته می‌توانست بازدارنده باشد، امروز برای بسیاری از افراد چندان قابل توجه نیست. از دیدگاه روانشناسی اجتماعی، وقتی شهروندان احساس کنند احتمال جریمه شدن پایین است یا برخوردی قاطع وجود ندارد، انگیزه برای رعایت قوانین کاهش می‌یابد. این حس عدم قطعیت در اعمال قانون، عملاً به متخلفان اجازه می‌دهد با ریسک‌پذیری بالاتر به تخلفات رانندگی خود ادامه دهند.
تجربیات بین‌المللی نیز نشان می‌دهد که سیستم‌های موفق کنترل ترافیک، ترکیبی از جریمه‌های متناسب و اعمال قانون سختگیرانه را به کار می‌گیرند. به عنوان مثال، در برخی کشورها، علاوه بر جریمه نقدی، امتیاز منفی و در نهایت تعلیق گواهینامه برای تخلفات رانندگی مکرر در نظر گرفته می‌شود که خود عامل بازدارنده قوی‌تری است. افزودن محتوای آموزشی و فرهنگی نیز می‌تواند در بلندمدت به نهادینه شدن فرهنگ رانندگی ایمن کمک کند.
لزوم بازنگری جامع در سیستم اعمال قانون تخلفات رانندگی
با توجه به اظهارات رئیس پلیس راهور فراجا، وضعیت فعلی جریمه‌های رانندگی عملاً نتوانسته است تغییر ملموسی در رفتار رانندگان ایجاد کند و فراوانی تخلفات رانندگی نسبت به گذشته ثابت مانده است. این امر نشان‌دهنده نیاز مبرم به بازنگری جامع و همزمان در دو حوزه "میزان جریمه" و "حتمیت برخورد" است. تنها با یک رویکرد چندوجهی شامل اصلاح ساختار قانونی، تقویت نظارت و برخورد قاطع، و ارتقای فرهنگ ترافیک می‌توان به کاهش پایدار تخلفات رانندگی و افزایش ایمنی در جاده‌ها و خیابان‌ها امیدوار بود. این بازنگری نه تنها باید به ارزش اقتصادی جریمه‌ها توجه کند، بلکه باید مکانیزم‌هایی را برای افزایش اثربخشی و عدالت در اجرای قوانین نیز در نظر بگیرد.
مطالب مرتبط
- بسیج بی‌سابقه نیروها برای مهار آتش‌سوزی گسترده در جنگل‌های حفاظت‌شده دیزمار آغاز شد
- وقوع تیراندازی در نزدیکی کاخ سفید دو عضو گارد ملی آمریکا را هدف قرار داد و پایتخت را به آماده‌باش کامل درآورد.
- وصیت‌نامه مرموز، سرنوشت عروس محکوم به قصاص را دگرگون کرد: والدین شوهر با شرطی خاص، به بخشش عروس رضایت دادند
- تیم رسانه‌ای چهارمحال و بختیاری برای رقابت در جام رسانه ملی عازم تهران شد
علی رستگار، دانش‌آموخته رشته خبرنگاری سیاسی – اقتصادی از دانشکده خبر است. او فعالیت حرفه‌ای خود را در عرصه رسانه از سال ۱۳۸۹ به طور رسمی آغاز کرد و در طول سال‌ها با چندین خبرگزاری و نشریه همکاری داشته است.