آخرین گزارش شرکت کنترل کیفیت هوای تهران پرده از وضعیت نگران‌کننده آلودگی هوای پایتخت برداشت. با ثبت شاخص کیفیت هوای ۱۴۲، هوای تهران در حال حاضر برای گروه‌های حساس ناسالم است. این در حالی است که بررسی کارنامه سال جاری پایتخت، تصویری تلخ‌تر از چالش‌های آلودگی هوای تهران ارائه می‌دهد و نشان می‌دهد این کلان‌شهر در سال جاری میلادی، تنها شش روز هوای پاک را تجربه کرده است.
وضعیت فعلی کیفیت هوای تهران: شاخص آلودگی در مرز هشدار
بر اساس داده‌های شرکت کنترل کیفیت هوای تهران، در حال حاضر شاخص کیفیت هوا (AQI) در این کلان‌شهر بر روی عدد ۱۴۲ قرار گرفته است. این میزان آلودگی هوای تهران، وضعیت "ناسالم برای گروه‌های حساس" را نشان می‌دهد که با رنگ نارنجی در نقشه‌های کیفیت هوا نمایش داده می‌شود. پایداری این وضعیت در ۲۴ ساعت گذشته نیز گزارش شده و نشان‌دهنده تداوم جولان ذرات معلق در آسمان پایتخت است. توصیه می‌شود گروه‌های حساس از جمله کودکان، سالمندان، افراد دارای بیماری‌های تنفسی و قلبی از تردد غیرضروری در فضای باز خودداری کنند و سایر افراد نیز فعالیت‌های طولانی‌مدت و سنگین خارج از منزل را به حداقل برسانند.
کارنامه سیاه آلودگی هوای تهران در سال جاری: تنها ۶ روز پاک
نگاهی به آمار و ارقام کیفیت هوای تهران از ابتدای سال جاری میلادی حکایت از وضعیت بغرنج‌تر آلودگی هوای پایتخت دارد. طبق گزارش‌های شرکت کنترل کیفیت هوای تهران، ساکنان پایتخت در مجموع روزهای بسیار کمی از هوای سالم بهره‌مند بوده‌اند:
روزهای هوای پاک: ۶ روز
روزهای هوای قابل قبول: ۱۲۳ روز
روزهای ناسالم برای گروه‌های حساس: ۱۰۵ روز
روزهای ناسالم برای همه افراد (وضعیت قرمز): ۸ روز
روزهای هوای خطرناک: ۲ روز
روزهای هوای بسیار خطرناک: ۲ روز
این آمار به وضوح نشان می‌دهد که طی بیش از ۲۴۰ روز گذشته، تنها حدود ۲.۵ درصد از روزها هوای کاملاً پاک بر فراز تهران حاکم بوده و این شهر بیش از ۱۱۵ روز درگیر هوای ناسالم برای حداقل یک گروه از شهروندان بوده است. این روند نگران‌کننده بر ضرورت بازنگری در راهکارهای مدیریت آلودگی هوای تهران تأکید دارد.
ذرات معلق و پیامدهای گسترده آلودگی هوای تهران بر سلامت و محیط زیست
معضل آلودگی هوای تهران، به ویژه جولان ذرات معلق با قطر کمتر از ۲.۵ میکرون، تنها یک شاخص عددی نیست؛ بلکه تأثیرات عمیقی بر سلامت عمومی و محیط زیست پایتخت بر جای می‌گذارد. مطالعات متعدد نشان داده‌اند که قرار گرفتن طولانی‌مدت در معرض هوای آلوده می‌تواند منجر به بروز یا تشدید بیماری‌های تنفسی نظیر آسم و برونشیت، مشکلات قلبی-عروقی، کاهش عملکرد ریه‌ها و حتی برخی سرطان‌ها شود. کودکان، سالمندان، زنان باردار و افراد دارای بیماری‌های زمینه‌ای، آسیب‌پذیرترین گروه‌ها در برابر این شرایط هستند.
علاوه بر جنبه‌های بهداشتی، آلودگی هوای تهران هزینه‌های اقتصادی سنگینی را نیز به جامعه تحمیل می‌کند. افزایش مراجعات درمانی، کاهش بهره‌وری نیروی کار، آسیب به اکوسیستم شهری و ساختمان‌ها، و کاهش جذب گردشگر از جمله این پیامدهاست که بار مالی قابل توجهی را بر دوش شهر و شهروندان می‌گذارد.
راهکارهای مقابله با آلودگی هوای تهران؛ چالش‌ها و چشم‌اندازها
مقابله با چالش مزمن آلودگی هوای تهران نیازمند یک رویکرد جامع، پایدار و همکاری بین‌بخشی میان دستگاه‌های دولتی، شهرداری و مشارکت فعال شهروندان است. طرح‌هایی نظیر کنترل ترافیک از طریق زوج و فرد و طرح کاهش، بهبود نسبی کیفیت سوخت، و توسعه نسبی حمل و نقل عمومی تاکنون اجرا شده‌اند، اما آمارهای اخیر نشان می‌دهد که این اقدامات به تنهایی برای مهار کامل آلودگی هوای پایتخت کافی نیستند.
برای دستیابی به هوای پاک‌تر و پایدارتر در تهران، می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
توسعه و بهسازی حمل و نقل عمومی: سرمایه‌گذاری گسترده در مترو و اتوبوسرانی، نوسازی ناوگان فرسوده و افزایش سهم حمل و نقل پاک (برقی) برای کاهش وابستگی به خودروهای شخصی.
کنترل دقیق‌تر منابع آلاینده: اعمال استانداردهای سخت‌گیرانه‌تر بر صنایع اطراف تهران و کارخانجات، نوسازی یا بهبود فیلتراسیون وسایل گرمایشی خانگی و صنعتی.
گسترش فضای سبز و کمربند سبز شهری: افزایش سرانه فضای سبز به عنوان ریه‌های تنفسی شهر و ایجاد موانع طبیعی در برابر ذرات معلق.
آگاهی‌بخشی و فرهنگ‌سازی: آموزش مستمر شهروندان برای مشارکت در کاهش آلودگی، استفاده از وسایل حمل و نقل عمومی و استفاده از ماسک‌های مناسب در روزهای ناسالم.
بهبود کیفیت هوای تهران نه تنها یک ضرورت زیست‌محیطی، بلکه یک الزام اجتماعی و بهداشتی است که نیازمند عزم ملی و همکاری همه ذی‌نفعان برای تضمین آینده‌ای سالم‌تر برای پایتخت‌نشینان است.
مطالب مرتبط
- هواشناسی از پایداری وضعیت جوی مازندران در هفته آتی خبر داد
- هواشناسی تهران درباره افزایش آلایندگی هوا در پایتخت هشدار جدی داد
- رئیس سازمان هواشناسی از شرایط نرمال بارش در زمستان و بهار آینده ایران خبر داد
- آمادگی کامل راهداری کردستان برای تضمین تردد ایمن در محورهای مواصلاتی در فصل سرما
علی رستگار، دانش‌آموخته رشته خبرنگاری سیاسی – اقتصادی از دانشکده خبر است. او فعالیت حرفه‌ای خود را در عرصه رسانه از سال ۱۳۸۹ به طور رسمی آغاز کرد و در طول سال‌ها با چندین خبرگزاری و نشریه همکاری داشته است.